Mowa zależna
- Szczegóły
- Nadrzędna kategoria: Matura
- Kategoria: Use of English
Mowa zależna
W mowie zależnej relacjonujemy czyjąś wypowiedź. Nie przytaczamy jej dosłownie, ale mówimy o niej opisowo, np.:
‘Go with me.’
„Pójdziesz ze mną?”
He asked me to go with him.
Poprosił, bym poszedł z nim.
'Take it with you.'
„Weź to ze sobą.”
He told me to take it with me.
Kazał mi to wziąć ze sobą.
W mowie zależnej obowiązują zasady następstwa czasów:
'How old is she?'
„Ile ona ma lat?”
My friend asked me how old she was.
Mój kolega zapytał, ile ona ma lat.
W mowie zależnej należy niekiedy zgodnie z sensem zdania wprowadzać zmiany określników, zaimków, okoliczników czasu i miejsca, zależnie od tego, kto relacjonuje wypowiedź pierwotną, do kogo mówi, kiedy i gdzie.
Wyobraźmy sobie, że będąc u siebie w domu mówimy koledze Johnowi:
I waited for your message here yesterday.
Czekałem tu wczoraj na wiadomość od ciebie.
A kilka dni później nasza mama plotkuje w pracy do swojej koleżanki:
My son told John that he had waited for his message there the previous day.
Mój syn powiedział Johnowi, że poprzedniego dnia czekał tam (w domu) na wiadomość od niego.
Widać, że mama musiała zmienić nadawcę (z „I” na „my son”), wskazać odbiorcę („John”), zmienić dzień (z „yesterday” na „the previous day”) i zmienić określenie miejsca (z „here” na „there”, bo przecież mama jest w pracy, a nie w domu).
Niektóre określenia, w zależności od kontekstu, zmieniają się dość regularnie:
here => there
tutaj => tam
now => then
teraz => wtedy
today => that day
dziś => tego dnia
tomorrow => the following day
jutro => następnego dnia
next week => the following week
w przyszłym tygodniu, miesiącu itd. => w następnym tygodniu, miesiącu itd.
yesterday => the day before, the previous day
wczoraj => dzień wcześniej, poprzedniego dnia
last week => the week before, the previous week
w zeszłym tygodniu, miesiącu itd. => w poprzednim tygodniu, miesiącu itd.
this => that
ten => tamten
these => those
te, ci => tamte, tamci
Relacjonując zdania oznajmujące problemy może sprawić następstwo czasów i zamiana zaimków i okoliczników:
Jack: „I'm thirsty.”
Jack: „Chce mi się pić.”
Jack said that he was thirsty.
Jack powiedział, że chce mu się pić.
Mark to Mike: „I was here”.
Mark do Mike'a: „Byłem tu”.
Mark told Mike that he had been there.
Mark powiedział Mike’owi, że był tam.
Należy zauważyć, że pytania pozorne mają szyk zdania oznajmującego:
He told us how he had done it.
Powiedział nam jak to zrobił.
He explained us where we should go.
Wytłumaczył nam gdzie powinniśmy iść.
I want to know where she is.
Chcę wiedzieć gdzie ona jest.
Relacjonując zdania oznajmujące możemy używać wielu czasowników, często z „that”, np.:
The speaker announced that a new law would be introduced.
Rzecznik ogłosił, że zostanie wprowadzony nowy przepis.
Tom added that we could start right now.
Tom dodał, że moglibyśmy zacząć od razu.
Luck whispered that we were late.
Luck wyszeptał, że jesteśmy spóźnieni.
Pytania w mowie zależnej najczęściej tworzymy za pomocą czasowników: ask (pytać), inquire (zapytywać), wonder (być ciekawym), want to know (chcieć wiedzieć). Jeśli w mowie niezależnej mamy pytanie szczegółowe, relacjonujemy je używając słowa pytającego i zmieniając szyk na oznajmujący:
The teacher asked: '”Which is the longest river in Poland?”
Nauczyciel zapytał: „Która rzeka jest najdłuższa w Polsce?”
The teacher asked which was the longest river in Poland.”
Nauczyciel zapytał która rzeka jest najdłuższa w Polsce.
She explained how she had got here.
Wytłumaczyła, jak się tu dostała.
My parents told me when I was born.
Rodzice mi powiedzieli kiedy się urodziłem.
Jeśli w mowie niezależnej mamy pytanie ogólne, relacjonujemy je używając: ask if lub ask whether (pytać, czy):
My friend asked: 'Are you crazy?'
Mój kolega zapyta: „Zwariowałeś?”
My friend asked me if I was crazy.
Mój kolega zapytał, czy zwariowałem.
„Ask whether” używamy szczególnie wtedy, gdy mamy dokonać wyboru:
He asked whether I wanted to go by sea or by air.
Zapytał mnie, czy chcę płynąć, czy lecieć.
Polecenia, nakazy i rozkazy relacjonujemy najczęściej za pomocą takich czasowników jak:
tell (powiedzieć), ask (poprosić), order (kazać), command (rozkazać), beg (błagać).
Adam: 'Open the door, please Arthur.'
Adam: „Artur, otwórz drzwi, proszę.”
Adam told Arthur to open the door.
Adam powiedział Arturowi, żeby otworzył drzwi.
'Lend me your bag.'
„Pożycz mi twoją torbę.”
He ordered me to lend him my bag.
Kazał mi pożyczyć mu moją torbę.
'Please, help me!'
„Proszę, pomóż mi!”
He begged the rescuer to help him.
Błagał ratownika, by mu pomógł.
Zakazy relacjonujemy używając „not to”:
'Don't be so impatient!'
„Nie bądź taki niecierpliwy!”
He told me not to be so impatient.
Powiedział mi, żebym nie był tak niecierpliwy.
'Please, don't kill me!'
„Proszę, nie zabijaj mnie!”
He begged me not to kill him.
Błagał mnie, bym go nie zabijał.
Propozycje relacjonujemy za pomocą suggest (proponować):
'Let's have our breakfast.'
„Zjedzmy śniadanie.”
He suggested eating our breakfast.
Zaproponował zjedzenie śniadania.
albo:
He suggested that we should eat our breakfast.
Zaproponował, byśmy zjedli śniadanie.
Krótkie odpowiedzi „yes/no” relacjonujemy w następujący sposób:
'Do you want to go?', he asked. 'Yes', I replied.
„Chcesz iść?”, zapytał. „Tak”, odpowiedziałem.
He asked me if I wanted to go and I said I did.
Zapytał mnie, czy chcę iść i ja powiedziałem, że tak.
'Will you do that?' 'No!'
„Zrobisz to?” „Nie!”
He asked me if I would do that and I told him I would not.
Zapytał mnie, czy to zrobię i powiedziałem, że nie.
Powitania:
„Hello! How are you doing?”
„Cześć! Jak leci?”
He greeted me and asked how I was doing.
Przywitał mnie i zapytał jak leci.
Podziękowania:
„Thank you, John”, said Adam.
„Dziękuję, John”, powiedział Adam.
Adam thanked John.
Adam podziękował Johnowi.
Test - mowa zależna